Lý thuyết Bốn Lò Lửa: Cân bằng công việc và cuộc sống

Bạn từng ước rằng một ngày có thể dài hơn 24 giờ đồng hồ? Bạn luôn cảm thấy mình bị thời gian rượt đuổi: Đi ngủ với một “to-do list” dài dằng dặc trong đầu, luôn trong trạng thái bận rộn và kiệt sức vì các đầu việc phải làm không bao giờ dứt? Bạn đang tìm kiếm một phương pháp giúp cân bằng công việc...

Thuyết Bốn lò lửa là gì?

Thuyết 4 lò lửa ((The four burners theory) lần đầu tiên được David Sedaris (một tác giả người Mỹ) đề cập đến trong bài viết trên trang The New Yorker, nó được hiểu là: Hãy tưởng tượng rằng cuộc sống của bạn như một cái bếp có bốn lò. Mỗi lò biểu tượng cho một mặt của cuộc sống:

Lò thứ nhất là gia đình, lò thứ hai là bạn bè (hoặc các mối quan hệ xã hội nói chung), lò thứ ba là sức khoẻ, lò thứ tư là công việc. Thuyết Bốn lò lửa cho rằng: “Để thành công, bạn phải tắt đi một trong bốn lò. Và để thành công xuất sắc, bạn phải tắt đi hai trong số bốn lò.”

Điều này có nghĩa là, cái gọi là “cân bằng cuộc sống” thực ra không bao giờ là hoàn hảo, bạn khó có thể vừa lo cho gia đình chu toàn, lại vừa có thời gian với bạn bè, vừa chăm sóc sức khoẻ cá nhân, lại vừa tập trung được cho công việc. Mà có chăng, nếu bạn có làm được tất cả mọi thứ cùng lúc như vậy, thì chất lượng mỗi thứ cũng sẽ khó có thể tốt được vì bạn bị phân tâm, dàn trải quá nhiều.

Vậy nên, để nâng cao chất lượng công việc và cuộc sống, chúng ta cần hiểu đúng về “cân bằng”.

Việc "Cân bằng" có khó không?

“Cân bằng công việc và đời sống cá nhân” (work – life balance) là một chủ đề đã và đang được bàn luận qua nhiều thế hệ. Thế nhưng, không biết tự bao giờ, người ta lại đặt những thứ này lên một cán cân – với công việc ở một bên và những yếu tố thuộc về đời sống cá nhân như gia đình, các mối quan hệ, sở thích và sự phát triển cá nhân ở bên còn lại – như thể đây là hai phần riêng lẻ và không liên quan gì đến nhau. Tuy nhiên, trên thực tế, đây lại là hai phần không thể tách rời trong cuộc sống của mỗi con người. Vì thế, cân bằng công việc và đời sống sao cho 50/50 là điều không thể. Thay vào đó, dung hòa là cách thực tế và khả thi hơn nhiều để nâng cao chất lượng cuộc sống. Oprah Winfrey cũng từng nói: “Chúng ta có thể có tất cả mọi thứ, chỉ là không phải tất cả cùng một lúc.” 

Quan điểm của thuyết Bốn Lò Lửa

 Có thể bạn từng nghĩ, bạn có thể thành công tất cả mà không cần tắt lò lửa nào, hoặc bạn tự hỏi "tôi có thể thành công và duy trì một lúc cả bốn lò lửa không?".  Shark Hưng cũng từng chia sẻ về thuyết này, và Shark cũng vận dụng vào cuộc sống của mình theo từng thời điểm, độ tuổi của bản thân. Cũng có người nghĩ chúng ta có thể kế hợp ghép đôi các lò lại làm một như sức khỏe và công việc, gia đình và bạn bè. Thực ra đó chỉ là giải pháp tạm thời khiến bạn cảm thấy ổn với lựa chọn của mình. Thực tế là "cuộc sống đầy rẫy những sự đánh đổi. Nếu bạn muốn thành công trong công việc và hôn nhân, thì bạn bè và sức khỏe của bạn có thể phải chịu thiệt. Nếu bạn muốn khỏe mạnh và thành công trong vai trò làm cha mẹ, thì bạn có thể buộc phải giảm bớt tham vọng nghề nghiệp của mình"  đó chính là sự lựa chọn để bạn tắt đi lò lửa nào. Ví dụ độ tuổi 20 - 30 bạn sẽ đốt lò lửa công việc và lò lửa bạn bè mạnh nhất, nhưng đối với độ tuổi trên 40, bạn lại bật lò lửa gia đình và sức khỏe ... đó là sự lựa chọn và định hướng cuộc sống của mỗi cá nhân.

Vậy chúng ta cân bằng giữa cuộc sống và công việc như thế nào?

Phương pháp 1: Tìm nguồn lực ngoài duy trì lò đốt

Một số công việc chúng ta thuê người làm (Outsource) như vệ sinh nhà cửa thay vì tự làm, thỉnh thoảng mua đồ ăn ngoài thay vì tự nấu, sửa xe ở tiệm thay vì tự sửa... Các ông chủ doanh nghiệp thì thuê nhân viên làm việc cho mình và giao việc cho nhân viên theo từng phân cấp vv...Với gia đình, con cái chúng ta có thể thuê người trông trẻ, quản gia trong gia đình. Ưu điểm của việc thuê ngoài là bạn có thể duy trì hoạt động của bếp mà không cần dành thời gian cho nó. Nhưng đó cũng chỉ là từng giai đoạn tạm thời, có hiệu quả duy trì lò đốt hay không vẫn do bạn quyết định.

Phương pháp 2: Mở rộng tối đa các giới hạn

Theo Mark Forster – chuyên gia nghiên cứu về các phương pháp quản lý thời gian chia sẻ, hãy lập một danh sách giới hạn những việc cần làm thay vì một danh sách dài dằng dặc các đầu việc. Trong đó, cần cài đặt những mục tiêu chi tiết, rõ ràng và cố gắng đảm bảo tiến độ. Nếu tập trung vào tiến bộ, bạn sẽ dễ dàng theo dõi hơn là chỉ chăm chăm vào đích đến. 

Đồng thời, tập trung là yếu tố then chốt giúp bạn tận dụng hiệu quả các khoảng thời gian mà bạn có để hoàn thành một việc nào đó. Hãy cố gắng loại bỏ các yếu tố gây xao nhãng cho bạn: mạng xã hội, những câu chuyện phiếm từ đồng nghiệp và các yếu tố liên quan đến không gian làm việc… Thay vì nghĩ bạn là “nạn nhân” của thời gian, hãy nắm lấy thế chủ động, mở rộng tối đa các giới hạn để trong một thời gian ngắn có thể làm việc hiệu quả và tối ưu nhất

Phương pháp 3: Nhìn nhận cuộc đời theo từng “mùa”

Thuyết Bốn lò lửa khuyên bạn nên “chia nhỏ” cuộc đời theo từng mùa, hay nói đúng hơn là từng giai đoạn. Thay vì tìm kiếm sự hoàn hảo mọi lúc, mọi nơi, tại sao ta không thử tập trung vào một vài mảng theo từng khoảng thời gian nhất định? Hay nói cách khác, độ ưu tiên của bốn lò lửa sẽ có sự thay đổi trong cuộc đời của bạn.

Có thể ví dụ như: tuổi 20-30 là thời điểm con người ta chưa có con cái, dễ dàng tập trung vào sự nghiệp và rèn luyện thể chất. Lúc này, hai lò “công việc” và “sức khoẻ” cháy mạnh nhất. Vài năm sau, khi đã có gia đình, chúng có thể cháy nhỏ hơn, trong khi lò “gia đình” lại cần cháy mạnh mẽ. Một vài thập kỷ qua đi, khi gia đình đã ổn định, bạn lại muốn nối lại tình bạn và các kế hoạch kinh doanh từng bị gác lại. Khi đó, lò “bạn bè” và “công việc” lại cháy mạnh hơn

Vậy,

Thuyết Bốn lò lửa giúp ta chọn ra khía cạnh ưu tiên trong những giai đoạn nhất định của cuộc đời, nhưng cũng bộc lộ điểm yếu của nó ở chỗ: Không phải cuộc sống lúc nào cũng theo đúng kế hoạch của chúng ta. Cuộc đời vốn luôn vô thường và hữu hạn, thế nên chúng ta không thể lường trước được bất cứ điều gì. Có thể, khi còn trẻ, ta cố gắng cho bếp lò “công việc” ngùn ngụt cháy mà không quan tâm, chăm sóc cho gia đình hay nuôi dưỡng các mối quan hệ bạn bè. Đến khi đạt được thành tựu vẻ vang trong công việc, những biến cố, bệnh tật bất ngờ ập đến khiến người thân của bạn không còn nữa, bạn bè đều quay lưng vì sự xa cách lâu ngày (và còn rất rất nhiều tình huống khác nữa mà chúng ta không thể tiên liệu được). Lúc ấy, bạn có dồn hết tâm sức, dành hết thời gian để cố gắng vặn to những lò lửa đã từng bị “tắt” đi ấy cũng không thể nào làm được nữa. Vậy nên, thay vì tắt hẳn một hoặc hai bếp lò nào đó để có thể thành công như mặt lý thuyết, nhiều người cho rằng họ có thể giữ cho chúng luôn cháy “riu riu”.

Còn bạn thì sao, qua bài chia sẻ trên chúng tôi hi vọng bạn cũng tìm ra được chìa khóa cho cuộc sống và công việc, và tôi tin rằng hiện nay chưa có chìa khóa nào là vạn năng. Mọi sự mọi việc chính là ở bạn lựa chọn và quyết định cho tương lai.

Bài viết được tổng hợp và sưu tầm từ một số trang web trên mạng.